|
Dit artikel is verschenen in succulenta april 2002
ERVARINGEN
MET AGAVEN IN CULTUUR DEEL 1
Eerder verschenen in Succulenta
jaargang 81 (2) 2002
Sinds zo'n 5 jaar ben ik me meer met Agave-planten bezig
gaan houden. Agaven heb ik altijd prachtig gevonden. Schitterend
is de mooie symmetrie die de planten tonen. Behalve in de
natuur zijn er ook vele prachtige planten te bewonderen
in botanische tuinen, daar krijgen zij de ruimte die ze
nodig hebben en kunnen zij uitgeplant in de volle grond
uitgroeien tot prachtige exemplaren.
|
 |
|
Een kijkje in de verzameling van
Jos Roosbroeck |
Toch zijn er ook enkele plantenliefhebbers
die kans zien om een fraaie verzameling aan te leggen. De
verzameling van Jos Roosbroeck in België spant daarbij
wel de kroon! Hoewel ik niet van plan was ook zo'n grote
verzameling aan te gaan leggen is het toch wel mogelijk
een aardige serie bij elkaar te verzamelen, zeker als je
regelmatig in het Belgische vertoeft.
Ik probeer mij zo veel mogelijk te beperken
tot de echt klein blijvende soorten, echter ik heb nu toch
kans gezien een fraaie Agave mitis var. albidior tot een
potmaat van 50 cm te laten uitgroeien. Ik hoop dat dit de
enige blijft, want 40 cm is eigenlijk wel het maximaal hanteerbare.
Het voordeel van agave-planten in potten gekweekt is dat
zij zomers gewoon het terras op kunnen. Dat men in de winter
een groot opbergprobleem krijgt wordt pas opgemerkt als
de winter zich daadwerkelijk aandient.
Regelmatig leest men verhalen dat Agaven winterhard zijn,
vaak bewezen met fraaie foto's van de planten onder de sneeuw.
Ik ben er inmiddels achter dat dit er maar erg weinig zijn.
Het vervelende hierbij is dat als de planten zo'n eerste
nachtvorstje voor hun kiezen hebben gekregen, het er op
lijkt dat de planten in eerste instantie geen schade hebben
geleden.
Echter een paar weken later worden de eerste bladeren zwart,
als je dan de planten niet razendsnel naar binnen haalt.en
de rottende bladen eraf trekt, gaat dit proces van zwartwordende
bladen verder tot er niets meer van de plant overblijft.
|
 |
|
Agave parryi met
opgevouwen eindstekels uit de verzameling van Aad Vijverberg |
Ook is mij opgevallen dat bij overvloedige
regenval in het najaar (en dat najaar begint soms al in
september!) sommige planten al direct beginnen te rotten.
Dit ontdek je echter pas als je de planten uit de pot haalt.
Zo besloot ik in september, toen het overvloedig had geregend,
de stekken van A. macroacantha maar van de plant af te trekken.
Ik ontdekte, toen ik de plant uit de pot haalde, dat sommige
uitlopers al aan het rotten waren. Die uitlopers, die zich
onder de grond in het rond werken, drukten zichzelf als
het ware dood!
Belangrijk is dan de planten zo snel mogelijk volledig te
laten op drogen b.v. op de C.V. om het rottingsproces te
laten stoppen. Vele planten heb ik zo verloren (de beste
leermeester), overigens houden enkele soorten het ook als
de temperatuur ver onder nul daalt wel een paar jaar vol,
zoals ik heb ervaren met een A. utahensis die zelfs min
20 graden overleefde. De planten krijgen echter zo'n klap
dat ze met die korte zomers bij ons geen kans zien zich
te herstellen, laat staan dat zij groter worden.
Het wordt echter nog erger want ook vele agavesoorten overleven
een vorstvrij gehouden kas niet eens. Hier zit echter wel
een verschil in of de planten vrij zijn uitgeplant of in
potten staan. Ik heb onder het tablet een hele rij agaven
uitgeplant in de volle grond en hoewel zij daar een stuk
donkerder staan doen zij het daar buitengewoon goed.
De planten die in potten staan hebben het veel moeilijker.
Dit komt vooral doordat de potkluit uitdroogt Geef je echter
in de koude kas water dan rotten de planten weg.
Een gulden middenweg is moeilijk te vinden. In de volle
grond is dat probleem nagenoeg niet aanwezig waardoor de
planten volgens mij ook veel sterker zijn. Mijn mooiste
potplanten overwinter ik daarom maar in huis, sommige staan
zelfs boven op de centrale verwarming. Deze laatste groep
geef ik ook in de winter regelmatig water en zij doen het
dan ook het beste, maar men kan moeilijk de hele verzameling
op de C.V. zetten!
Een gedeelte van de verzameling stal ik daarom in een koele
bijkeuken en krijgt daar geen water. Ieder jaar verlies
ik daar wat planten van.
Vele soorten groeien zo hard dat zij ieder jaar een grotere
pot nodig hebben. Bij het verpotten merk je dat van vele
soorten de wortels volledig zijn afgestorven. Zij moeten
dan een geheel nieuw wortelstelsel aanleggen. Dit gebeurt
vooral bij de planten die ik koud overwinter en dus in de
winter geen water geef.
Ik krijg de indruk dat agaven in de winter een deel van
hun wortels afstoten. Ditzelfde zie je ook in de rusperiode
bij Hawortia's. Ik ben er echter nog niet geheel achter
hoe dit proces nu bij de agaven verloopt. U mag dus rustig
uw commentaar geven!
|
 |
|
Agave heteracantha in bloei bij Gerad Wammes |
De laatste jaren komen er steeds meer fraaie
kleinblijvende soorten in omloop. Van vele soorten agaven
bestaan ook kleinblijvende vormen.
Sommige soorten houden zo'n 10 tot 20 jaar een compacte
vorm, zeker als men ze in een kleine pot kweekt, maar uiteindelijk
zullen ook zij de dwergvorm ontgroeien.
Ook zijn er bonte meerkleurige vormen in omloop. Het leuke
is om juist die kleine en bonte vormen te verzamelen.Als
je gaat zaaien, zullen er altijd kleiner blijvende soorten
tussen zitten, zelfs de ene stek is de andere niet.
Zo bestaat van de zeer begeerde
A. pumila twee verschillende vormen, een jeugd-
vorm en een volwassen vorm.Snijdt men bij een jonge plant,
die zich dus nog in het jeugdstadium bevindt, de kop eruit
om de plant te dwingen stekken te vormen, dan verkrijgt
men opnieuw de compacte vorm met ronde korte bladeren.
Laat men de plant echter doorgroeien naar het volwassen
stadium, dan ontstaan er grote driehoekige bladeren. Snijdt
men in dat stadium de kop er uit, dan zullen de uitlopers
niet die mooie compacte vorm maken, maar zijn zij identiek
aan de volwassen plant, qua vorm van het blad.
Er is trouwens erg veel te doen rondom A. pumila. Iedereen
zoekt de plant, dit komt omdat de soort in het Moussaultboek
van Gordon Rowley wordt beschreven als de kleinstblijvende
agave-soort, wat overigens niet klopt. Het schijnt een hybride
te zijn tussen A. victoriae-reginae en A. lechuguilla var.
coerulescens. Deze laatste soort is volgens Gentry A. albomarginata.
.Agaven zaaien is erg gemakkelijk. Echter het zaad verliest
snel z'n kiemkracht, dus zorg dat u verse zaden krijgt.
Jonge zaailingen moet u de eerste twee jaren ook in de winter
vochtiger en warmer houden anders drogen zij uit.
|
 |
|
Bonte Agave victoriae reginae
Verzameling van
Cock
Grootscholten
|
En dan nu een greep uit de vele soorten.
Er zijn zo'n 120 botanische soorten bekend waarvan A. americana
de meest bekende is. Deze soort was ooit de eerst ingevoerde
agave op het Europese continent. De plant wordt echter veel
te groot, prachtig is echter de vorm "mediopicta var.
alba" met zo'n mooie witte middenstreep. In de kas
bij Coby en Anjo Keijzer zag ik deze plant in de volle grond
uitgeplant waar zij prachtige brede bladeren had gevormd
een echt sieraad in de kas Een prachtige veel in verzamelingen
voor komende soort is A. victoriae-reginae, inderdaad genoemd
naar Koningin Victoria van Engeland. Als je deze soort uitzaait
komen er verschillende vormen op, zeer fraai is de vorm
"dentata" die echter toch nog kan uitgroeien tot
een plant van 50 cm diameter.
Prachtig is ook A. titanota waarvan de ingedroogde bladranden
een ivoorkleur aannemen. Van A. ghiesbreghtii komen ook
mooie kleine vormen voor. Ik heb een plant met de naam A.
horrida ssp. perotensis. Volgens mij is dit ook een kleine
vorm van A. ghiesbreghtii. U begrijpt ook ik ben er nog
lang niet uit hoe het nu zit met de verwantschap van vele
soorten. Vele planten van A. ghiesbreghtii ben ik `s winters
kwijt geraakt. Het leek zo'n sterke soort! De fraaiste agaven
zijn toch wel de vormen en variëteiten van A. parry
en A. parrasana. Zij zijn zeer goed bestand tegen kou, evenwel
gevoelig voor een te veel aan regenwater, ook in de zomer!
|
 |
|
Verzameling
Theo van t Walderveen |
Bijzondere Agaven zijn er ook! Bij Willy Pihay in Belgie
zag ik een wonderbaarlijke Agave parryi die zijn eindstekels
in de kruin had opgevouwen en bij het verder groeien naar
buiten klapte. Ook komen er cristaatvormen voor planten die geen centrale kruin als groeipunt hebben maar een hele kam. Naar
mijn mening is de kleinstblijvende agave, A. parviflora.
Hoewel er natuurlijk grotere vormen in omloop zijn heb ik
deze soort al zien bloeien bij een diameter van slechts
15 cm! (wordt vervolgd).
|